สถานที่ตั้ง
จังหวัด สระบุรี อำเภอ อำเภอมวกเหล็ก ตำบล มิตรภาพ 18180
ประเภทสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ
น้ำตก
สถานภาพ
- แหล่งธรรมชาติอันควรอนุรักษ์ (มติ ครม. วันที่ 7 พ.ย. 2532)
ความสำคัญ/ลักษณะของสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ
น้ำตกขนาดเล็กที่มีความสวยงาม เป็นน้ำตกชั้นเดียว สูงประมาณ 5 เมตร มีลักษณะเป็นชั้นหินลดหลั่นกันไม่สูงมากนัก ด้านบนของน้ำตกเป็นแอ่งน้ำขนาดใหญ่ ธารน้ำตกไหลตามชั้นหินลงมาสู่งแอ่งน้ำเบื้องล่างอีกชั้นหนึ่ง เหมาะแก่การลงเล่นน้ำ มีพื้นที่ใช้นั่งข้างๆน้ำตก และโขดหินขนาดใหญ่ เหมาะสำหรับการนั่งปิคนิคทานอาหารริมน้ำตก ชมธรรมชาติ
ประวัติศาสตร์ และโบราณคดี
สวนรุกขชาติมวกเหล็กได้รับการประกาศให้เป็นแหล่งธรรมชาติอันควรอนุรักษ์ให้เป็นมรดกท้องถิ่นลำดับที่ 63 จากจำนวน 236 แห่งในพื้นที่ 62 จังหวัดทั่วประเทศ ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน 2532 สวนรุกขชาติมวกเหล็ก อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี จัดตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2497 เพื่อเป็นแหล่งอนุรักษ์สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ ศึกษาวิจัยพรรณไม้ป่าที่มีคุณค่าหายากในบริเวณป่าสงวนแห่งชาติป่าดงพญาเย็น มีพื้นที่ 115 ไร่ ตั้งอยู่ในเขตตำบลมิตรภาพ อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี และตำบลพญาเย็น อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา โดยมีลำธารน้ำตกมวกเหล็กมีต้นกำเนิดมาจากป่าในเขตอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ ปัจจุบันสวนรุกขชาติมวกเหล็กเป็นแหล่งรวบรวมและศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับพรรณไม้ที่สำคัญของประเทศ ทั้งนี้ยังใช้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจของประชาชน
ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางธรณีวิทยา
ชั้นหินที่สำคัญในแนวนี้ประกอบด้วย หินทราย
ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางกายภาพ
- ลักษณะภูมิประเทศ ลักษณะพื้นที่เป็นที่ราบ บริเวณด้านบนของน้ำตก มีเขาปางสวอง และเขาตาแป้น ทำให้เกิดเส้นทางน้ำสู่น้ำตกมวกเหล็ก
- น้ำ มีน้ำไหลตลอดปี
- ขยะ พบเห็นขยะตามทางเดินเล็กน้อย
ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางชีวภาพ
- พืชพรรณ เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่อยู่ในสวนรุกขชาติมวกเหล็กซึ่งเป็นแหล่งรวบรวมและศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับพรรณไม้ยืนต้นที่สำคัญของประเทศ ทั้งพรรณไม้ที่มีค่าทางเศรษฐกิจและความสำคัญในด้านต่างๆ เช่น พรรณไม้ในวรรณคดี พรรณไม้ในพุทธประวัติ พืชสมุนไพร และพรรณไม้ที่มีคุณค่าหายากนานาชนิด
- สัตว์ป่า สัตว์ป่าที่สามารถพบเห็นได้ในบริเวณนี้เป็นสัตว์ขนาดเล็ก เช่น หนู สัตว์เลื้อยคลานในท้องถิ่น และนกชนิดต่างๆ
ประเภทการใช้ประโยชน์
การใช้ประโยชน์ส่วนใหญ่เพื่อการท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจ และการศึกษาวิจัยในพื้นที่
1. เพื่ออนุรักษ์พรรณไม้ สภาพแวดล้อมและความสวยงาม
2. เป็นแหล่งปลูกรวบรวมและจัดแสดงตัวอย่างพรรณไม้ที่มีเนื้อไม้ (woody plants)
3. เป็นแหล่งศึกษาวิจัยเกี่ยวกับพรรณไม้
4. เป็นสถานที่สำหรับเรียนรู้เกี่ยวกับพรรณไม้
5. เป็นสถานที่สำหรับพักผ่อนหย่อนใจ
สิ่งก่อสร้างและสิ่งอำนวยความสะดวก
ศาลาริมน้ำ ห้องสุขาชายและหญิง