สถานที่ตั้ง
จังหวัด พิษณุโลก อำเภอ อำเภอนครไทย ตำบล บ่อโพธิ์ 65120
ประเภทสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ
ธรณีสัณฐานและภูมิลักษณวรรณา
สถานภาพ
- แหล่งธรรมชาติท้องถิ่น
ความสำคัญ/ลักษณะของสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ
เป็นร่องรอยของผาประตูเมืองเดิม ซึ่งตามประวัติศาสตร์สัญนิษฐานว่าสถานที่แห่งนี้ถือว่าเป็นเมืองหน้าด่าน ที่รวบรวมไพร่พลของพ่อขุนบางกลางท่าว บรรพกษัตริย์องค์แรกของประเทศไทย โดยพื้นที่ดังกล่าว เป็นจุดยุทธศาสตร์ในการปกป้องบ้านเมือง เนื่องจากอยู่บนภูเขาสูง สามารถมองเห็นการเคลื่อนไหวของศัตรูโดยรอบอย่างชัดเจน ปัจจุบันซุ้มประตูผาเมืองอยู่ในพื้นที่ดูแลของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูขัด และองค์การบริหารส่วนตำบลบ่อโพธิ์
ตำนานความเชื่อ
ตามตำนานในอดดีตกาลภายในประตูผาเมืองจะมีเมืองลับแล ที่ชาวบ้านสามารถไปมาหาสู่ ยืมหม้อ ไห จาน ชาม จากเมืองนั้นมาใช้ได้ ต่อมาภายหลัง ชาวบ้านไม่ได้เอาข้างของเครื่องใช้ที่ยืมมาไปคืน ทำให้ประตูผาเมืองปิดลง ไม่สามารถเข้าไปได้
ในปัจจุบันได้มีการประกอบพิธีบวงสรวง เซ่นสังเวยอาหารคาว – หวาน แด่เจ้าแม่ผาประตูเมือง ซึ่งถือว่าเป็นผู้ที่ปกปักรักษาผาประตูเมืองให้บ้านเมืองแคล้วคลาดจากภยัน อันตราย จากมวลหมู่อริราชศัตรูทั้งปวง อีกทั้ง เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเอง ครอบครัว และประเทศชาติ ซึ่งเป็นการพลิกฟื้นประเพณีเดินขึ้นเขาผาประตูเมืองเพื่อกราบสักการะขอพร เจ้าแม่ผาประตูเมือง ชาวบ้านได้พร้อมใจกันจะปฏิบัติต่อเนื่องเป็นประเพณีทุกปี เพื่อเป็นการกราบขอขมาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เจ้าป่า เจ้าเขา ที่ทรงพระคุณต่อผืนแผ่นดินไทย และเพื่อความเป็นสิริมงคลในทุกด้าน ตลอดจนเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวในด้านประวัติศาสตร์ และเชิงนิเวศ เนื่องจากพื้นที่ ดังกล่าว ทิวทัศน์ ป่าไม้ และขุนเขามีความสวยงามมาก สามารถมองเห็นที่ตั้งของเมืองนครไทย ซึ่งถือว่าเป็นจุดเริ่มต้นของประวัติศาสตร์ชาติไทย ที่อยู่เบื้องล่างอย่างชัดเจน
ตามประวัติศาสตร์สันนิษฐานว่าสถานที่แห่งนี้ถือว่าเป็นเมืองหน้าด่าน ที่รวบรวมไพร่พลของพ่อขุนบางกลางท่าว บรรพกษัตริย์องค์แรกของประเทศไทย โดยพื้นที่ดังกล่าว เป็นจุดยุทธศาสตร์ในการปกป้องบ้านเมือง เนื่องจากอยู่บนภูเขาสูง สามารถมองเห็นการเคลื่อนไหวของอริราชศัตรูโดยรอบอย่างชัดเจน โดยมีการปักธง 3 สี บนยอดเขาเพื่อเป็นสัญลักษณ์ ให้ประชาชนได้รับทราบว่า ขณะนี้ประเทศชาติตกอยู่ในสถานการณ์ใด ประกอบด้วยธงสีขาว หมายถึง สถานการณ์สงบสุขดี ,ธงสีน้ำเงินให้มีการรวมพล และธงสีแดงได้มีข้าศึกประชิดประตูเมือง ให้ทุกคนเตรียมพร้อมที่จะปกป้องบ้านเมือง
ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางธรณีวิทยา
ลักษณะทางธรณีวิทยาประกอบด้วยหินทราย หมวดหินภูพานและหมวดหินเขาพระวิหาร กลุ่มหินโคราช ยุคจูแรสซิก มหายุคเมโสโซอิคมีลักษณะเป็นหินกรวดมน เนื้อแน่น ชั้นหนา มีสีเทาแกมเหลืองถึงสีชมพูแกมเทา และหินทรายมีเนื้อแน่นชั้นหนามีสีแดงแกมเทาถึงสีเทาแกมเขียวและขาว กับมีหินดินดานสีน้ำตาลแกมแดงเข้มเนื้อปนไมก้าและหินทรายสีแดงแกมเทาเนื้อปนไมก้า และบางส่วนจัดอยู่ในหมู่หินภูกระดึง ซึ่งส่วนใหญ่ประกอบด้วยหินดินดานเนื้อปนไมก้าน้ำตาลเข้มแกมเทาและแดง กับหินทรายแห้ง โครงสร้างบริเวณนี้ถูกบีบอัดให้คดโค้งเป็นรูปประทุนคว่ำ ต่อมาถูกชะล้างพังทลายเหลือเป็นกลุ่มเสาหินอยู่บนยอดภูเขา
ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางกายภาพ
สภาพภูมิทัศน์โดยรอบเป็นป่าดั้งเดิม มีความสวยงามและเป็นธรรมชาติสูง
ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางชีวภาพ
- พืชพรรณ สภาพโดยรอบเป็นป่าเต็งรัง
- สัตว์ป่า พบ หมูป่า และนก
ประเภทการใช้ประโยชน์
การท่องเที่ยว / นันทนาการ และ ประกอบพิธีกรรม
กลุ่มผู้ใช้ประโยชน์หลักคือ ชุมชนท้องถิ่น
สุนทรียภาพและการพัฒนาทางกายภาพ
ซุ้มประตูผาเมืองตั้งอยู่บนภูเขาสูง ทำให้มองเห็นวิวทิวทัศน์ที่สวยงาม
โครงการพัฒนา
ไม่มี