สถานที่ตั้ง

จังหวัด กาญจนบุรี อำเภอ อำเภอเมืองกาญจนบุรี ตำบล หนองหญ้า 71000

ประเภทสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ

ธรณีสัณฐานและภูมิลักษณวรรณา

สถานภาพ

- แหล่งธรรมชาติอันควรอนุรักษ์ (มติ ครม. วันที่ 7 พ.ย. 2532)

ความสำคัญ/ลักษณะของสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ

     สวนหินหรือลานหินผุดมีลักษณะเป็นโขดหินปูนเตี้ยๆ มีรูปร่างและขนาดต่างๆ กัน กระจายอยู่ตามที่ราบระหว่างเขาและที่ลาดเนินเขา ที่ระดับความสูง 55-60 เมตร เหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง ลักษณะที่คล้ายทุ่งหินปูนเช่นนี้เรียกว่า ลาเปียซ (lapiaz หรือ lapies) หรือ คาร์เรนเฟลด์ (karrenfeld) บริเวณสวนหินมีการปรับปรุงภูมิทัศน์ ศาลาจัตุรมุข ทางเดิน แปลงไม้ดอกไม้ประดับ โดยตกแต่งให้โขดหินดูสวยงามและร่มรื่นยิ่งขึ้น  สวนหินตั้งอยู่ที่ราบเชิงเขาอุดมไปด้วยพรรณไม้ประจำถิ่นมากมายและหลากหลายชนิด มีความสวยงาม  เป็นหินปูน โผล่เหนือดินหลากหลายรูปร่างและขนาด สามารถให้จินตนาการเป็นรูปต่าง ๆ ตามความคิดของผู้มอง เช่น รูปเสือ สิงโต ปลา ปลาวาฬ แรด ไดโนเสาร์ ฯลฯ บางก้อนมีเสียงกังวานเหมือนระฆังเมื่อตีด้วยไม้ บางก้อนมีต้นไม้ใหญ่กอดรัด บางก้อนมีต้นไม้เล็กสอดแทรกตามร่องรูหรือรอยแตก รวมทั้งมอส และเฟิร์น นอกจากสวนหินธรรมชาติแล้วยังมีพรรณไม้ธรรมชาติและสัตว์ป่านานาชนิด รวมทั้ง เก้ง เลียงผา กระต่ายป่า ไก่ฟ้าและนกมากมายหลายชนิด 

ประวัติศาสตร์ และโบราณคดี

สวนหิน “สวนสาธารณะเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี” หรือที่ประชาชน ทั่วไปเรียกกันว่า “สวนหิน” เนื่องจากบริเวณสวนเต็มไปด้วยหินงอกที่ผุดขึ้นมาจากบริเวณเชิงเขาหินปูน ซึ่งมีหลากหลายรูปร่างและขนาดชวนจินตนาการไปต่าง ๆ นานากินอาณาบริเวณกว้างถึง 200 ไร่จากพื้นที่ของสวนทั้งหมด 600 ไร่ โดยหลายคนมักจินตนาการหินเหล่านี้เป็นรูปร่างของสัตว์ชนิดต่าง ๆ เช่น รูปเสือ สิงโต ปลา ปลาวาฬ แรด ไดโนเสาร์ ฯลฯ นอกจากการชมกองหินรูปร่างชวนสนุกนึกแล้ว คุณยังจะได้เห็นต้นกาญจนิกา อันเป็นไม้พื้นถิ่นของประเทศไทยที่มีมากในจังหวัดกาญจนบุรี และพันธุ์ไม้ชนิดนี้ได้กลายเป็นต้นไม้ประจำสวนไปโดยปริยาย สำหรับสวนสมเด็จพระศรีนครินทร์แห่งนี้นั้น เปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 31 มกราคม พ.ศ. 2531 โดยสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยานิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เสด็จเป็นประธานเปิดสวน เพื่อเป็นที่ศึกษาความรู้เรื่องพรรณไม้และธรรมชาติ ให้กับประชาชนที่สนใจทั่วไป

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางธรณีวิทยา

     บริเวณสวนหินเป็นหินปูนยุคเพอร์เมียน บนผิวของโขดหินปูนจะพบรอยน้ำฝนชะละลาย หรือคาร์เรน (karren) ที่เกิดจากการชะละลายหินปูนที่ผิวหน้าของโขดหินออกไป จนเป็นหลุมเป็นร่องมีขอบสันคม มีขนาดตั้งแต่ไม่กี่มิลลิเมตรจนถึง 1 เมตร และมีลักษณะแตกต่างกัน เช่น รอยน้ำฝนชะละลายแบบขนนก รอยน้ำฝนชะละลายแบบรังผึ้ง นอกจากนี้ยังมีโพรงขนาดเล็กรูปร่างต่างๆ เกิดอยู่ด้วย

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางกายภาพ

     เป็นพื้นที่ลอนลาด พบก้อนหินโผล่ กระจัดกระจายทั่วไป

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางชีวภาพ

• พืชพรรณ เป็นพืชท้องถิ่น พืชสวน และไม้ประดับ
• สัตว์ป่า พบสัตว์ป่า ได้แก่ นกเอี้ยง นกปรอด

ประเภทการใช้ประโยชน์

     กลุ่มผู้ใช้ประโยชน์หลัก คือ นักท่องเที่ยวในภูมิภาคอื่นๆ

สุนทรียภาพและการพัฒนาทางกายภาพ

     ทัศนียภาพโดยรอบไม่สวยงาม เนื่องจากขาดการดูแลรักษา ไม่มีป้ายสื่อความหมาย การเลือกใช้พรรณไม้ไม่เหมาะสม เพราะนำไม้ต่างถิ่นเข้ามาใช้

สิ่งก่อสร้างและสิ่งอำนวยความสะดวก

• ศาลาเอนกประสงค์
• ทางเดินลาดซิเมนต์
• ถังขยะ