สถานที่ตั้ง

จังหวัด ยโสธร อำเภอ อำเภอเลิงนกทา ตำบล กุดแห่ 35120

ประเภทสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ

ภูเขา

สถานภาพ

- แหล่งธรรมชาติอันควรอนุรักษ์ (มติ ครม. วันที่ 7 พ.ย. 2532)

ความสำคัญ/ลักษณะของสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ

เป็นถ้ำที่มีพระพุทธรูปอยู่ในถ้ำจำนวนมาก ล้วนแต่เป็นพระพุทธรูปโบราณอันศักดิ์สิทธิ์ บนภูเขาลูกนี้นอกจากมีบรรยากาศร่มเย็นและร่มรื่นไปด้วยป่าไม้หนาทึบแล้ว บริเวณโดยรอบยังมีถ้ำอื่น ๆ อีก ได้แก่ ถ้ำเค็ง  ถ้ำงูซวง ถ้ำเกลี้ยง และถ้ำพรหมบุตร ถ้ำพระนี้มีธรรมชาติ เป็น 2 ชั้น เป็นที่ประดิษฐาน พระพุทธรูปซึ่งตั้งเรียงรายอยู่เป็นแถว ๆ และมี พระพุทธรูปปางไสยาสน์ พระกัจจายนะ 2 องค์ สร้างสมัยอาจารย์ดี ฉันโน อยู่ในถ้ำนี้อย่างงดงาม

ตำนานความเชื่อ

ความศักดิ์สิทธิ์ของภูถ้ำพระที่ได้เล่าสืบทอดกันต่อมาคือ หากชาวบ้านบริเวณนั้นจะออกหาของป่าต้องมาที่ถ้ำแห่งนี้เพื่อสักการะ แล้วจะมีโชคในการทำมาหากินและแคล้วคลาดจากอันตรายทั้งปวง 

ประวัติศาสตร์ และโบราณคดี

ตามหลักฐานที่ค้นพบที่ประเทศอังกฤษยืนยันได้ว่า ณ ที่ภูถ้ำพระแห่งนี้เคยจับช้างเผือกได้ 1 เชือก และได้นำขึ้นถวายพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางธรณีวิทยา

ภูถ้ำพระมีลักษณะธรณีด้านบนโดดเด่นที่เกิดจากการกัดเซาะของน้ำฝน และบางจุดเป็นแนวเส้นทางที่มีทัศนียภาพที่สวยงาม

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางกายภาพ

ลักษณะภูมิประเทศ    ภูถ้ำพระ เป็นพื้นที่ภูเขาขนาดเล็ก เนื้อที่ประมาณ 200 ไร่ เป็นเนินหินมีเพิงหินมีลักษณะคล้ายถ้ำ ถ้ำพระนี้เป็นถ้ำใหญ่กว้างประมาณ 3 วา ยาวประมาณ  8 วา ตั้งอยู่ชะง่อนภูด้านทิศใต้ มีทางเข้าไปตามซอกหินเป็นอุโมงค์ จากปากถ้ำเลยไปทางทิศเหนือสามารถเดินลอดได้
ดิน ดินมีลักษณะเป็นดินร่วนปนทราย
ขยะ  มีขยะกระจายอยู่ในพื้นที่
ภูมิทัศน์ ลักษณะเป็นถ้ำซึ่งเป็นที่ประดิษฐานของพระพุทธรูปโบราณทั้งที่แกะด้วยไม้ หล่อด้วยทองคำ ทองเหลือง เป็นจำนวนมาก ผู้มาเยี่ยมชมมักมาสักการะ

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางชีวภาพ

พืชพรรณ    มีป่าไม้เบญจพรรณขึ้นอยู่ทั่วไปค่อนข้างสมบูรณ์ ให้ความ ร่มรื่น อากาศเย็นสบาย

นอกจากนี้ ในฤดูฝน บริเวณพื้นหินบนเขาภูถ้ำพระจะมีความสวยงามมาก ด้วยมอส ไลเคน กล้วยไม้ และพืชไม้ขนาดเล็ก 

ประเภทการใช้ประโยชน์

การใช้ประโยชน์เป็นวัดและพักผ่อนหย่อนใจ

สุนทรียภาพและการพัฒนาทางกายภาพ

มีสิ่งก่อสร้างเป็นจำนวนมาก มีลักษณะไม่กลมกลืนกับธรรมชาติ