สถานที่ตั้ง

จังหวัด บุรีรัมย์ อำเภอ อำเภอเฉลิมพระเกียรติ ตำบล เจริญสุข 31110

ประเภทสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ

ภูเขา

สถานภาพ

- แหล่งธรรมชาติอันควรอนุรักษ์ (มติ ครม. วันที่ 7 พ.ย. 2532)

ความสำคัญ/ลักษณะของสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ

        เป็นภูเขาขนาดเล็ก ตั้งโดดเด่นในบริเวณทุ่งนา มีรูปร่างกลมรี วางตัวในแนวเหนือ-ใต้ เป็นภูเขาไฟที่ดับแล้ว มีช่องทางการไหลออกของลาวาหลายจุดตามไหล่เขาทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ มีปล่องปะทุชัดเจนอยู่ ปากปล่องภูเขาไฟเป็นแบบแคลดีรา ซึ่งเกิดจากการทรุดถล่มเป็นแนวซ้อนกันหลายชั้น 

ประวัติศาสตร์ และโบราณคดี

        - ปัจจุบันภูพระอังคารเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธบาทจำลอง และวัดเขาอังคาร อยู่ห่างจากพนมรุ้ง 20 กิโลเมตร โดยวัดเขาอังคารสร้างเลียนแบบสถาปัตยกรรมสมัยต่างๆ หลายรูปแบบ ภายในมีภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องราวพุทธชาดกเป็นภาษาอังกฤษ

        - มีการพบใบเสมาหินทรายสมัยทวารวดีหลายชิ้น ซึ่งสลักภาพบุคคล สถูป ดอกบัว และธรรมจักร ส่วนใหญ่ถูกดัดแปลงต่อเติมจนไม่เห็นลักษณะเดิมที่สมบูรณ์ จากร่องรอยที่เหลืออยู่บางส่วนแสดงให้เห็นถึงการนับถือพุทธศาสนาของชุมชนโบราณในบริเวณใกล้เคียงเขาอังคาร สันนิษฐานได้ว่าน่าจะมีอายุราวพุทธศตวรรษที่ 13-14

        - ภูเขาพระอังคาร เดิมชื่อ ภูเขาลอย เกิดจากการระเบิดของภูเขาไฟ สาเหตุที่เรียกว่าภูเขาพระอังคาร มีประวัติความเป็นมาดังนี้ ข้อมูลประวัติของภูเขาพระอังคารพบสมุดบันทึกประวัติไว้ที่พระธาตุพนม เขียนไว้ว่า เมื่อ พ.ศ.8 ได้มีพญาทั้ง 5 ได้นำเอาพระธาตุของพระพุทธเจ้า มาบรรจุไว้ที่พระธาตุพนม จังหวัดนครพนมปัจจุบัน ตามประวัติเขียนไว้ว่า หลังจากพระพุทธเจ้าเสด็จดับขันปรินิพพานแล้ว มีการถวายพระเพลิงพระบรมศพโฑณพราหมณ์ได้นำทะนานของตวงพระธาตุแจกเจ้าเมือง เจ้านครไป 8 นครแล้วพระธาตุก็หมดไป ต่อมาเจ้าเมืองๆ หนึ่ง เดินทางมาขอพระธาตุ พอดีพระธาตุได้แจกไปหมดแล้ว โฑณพราหมณ์จึงเอาทะนานทองตวงเอาพระอังคารธาตุให้ เมื่อได้พระอังคารธาตุแล้วก็เดินทางกลับ พอมาถึงภูเขาลูกหนึ่งคือ ภูเขาลอย มีรูปร่างคล้ายพญาครุฑนอนคว่ำหน้า หันศรีษะไปทางด้านทิศใต้ หางอยู่ทางทิศเหนือ ปีกซ้ายอยู่ทางทิศตะวันออก ปีกขวาอยูทางทิศตะวันตก จึงมีความเห็นว่าน่าจะบรรจุพระอังคาร (ขี้เถ้า) ไว้ที่ไหล่ซ้ายพญาครุฑ เพื่อไว้เป็นที่สักการบูชาสืบต่อไป ตั้งแต่นั้นมาจีงเปลี่ยนชื่อจาก ภูเขาลอย เป็น ภูเขาพระอังคาร

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางธรณีวิทยา

        ลักษณะทางธรณีวิทยาหินบะซอลต์ที่เกิดจากหินหลอมเหลวเคลื่อนตัวขึ้นมาปะทุตามรอยแยก แทรกตัวมาตามรอยแตกร้าวของเปลือกโลกที่มีขนาดใหญ่และลึก เป็นการปะทุเงียบไม่ระเบิดรุนแรง เนื่องจากลาวามีส่วนประกอบจองซิลิกา น้อยทำให้มีความหนืดต่ำ ส่งผลทำให้ลาวาบะซอลต์ไหลปกคลุมทั่วบริเวณ หินบะซอลต์ที่พบมีสีเทาเข้ม สีผิวผุเป็นสีน้ำตาลเข้มอมเหลือง มีทั้งเนื้อพรุนและเนื้อแน่น โดยชั้นล่างเป็นหินเนื้อละเอียดแข็งแน่ ส่วนชั้นบนมีรูพรุน มีแร่แคลไซด์สีขาว และเหลืองเม็กกลมๆตกผลึกอยู่ตามช่องว่างคล้ายพวงองุ่น หินที่รองรับหินบะซอลต์แตกต่างกันไปในแต่ละบริเวณ ส่วนใหญ่เป็นหินทราย หินทรายแป้ง หินกรวดมนสีน้ำตาลแดงในหมวดหินโคกกรวด บริเวณเนินเขามีหินบะซอลต์อีกส่วนหนึ่งไหลไปตามพื้นราบและมีตะกอนยุคควอเทอร์นารีปิดทับ

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางกายภาพ

        ลักษณะภูมิประเทศ  เขาพระอังคารเป็นภูเขาขนาดเล็ก ตั้งโดดเด่นในบริเวณทุ่งนา มีรูปร่างกลมรี วางตัวอยู่ในแนวเหนือ-ใต้ เช่นเดียวกับเขาพนมรุ้ง มีความยาวประมาณ 7.5 กิโลเมตร กว้างประมาณ 5 กิโลเมตร แผ่คลุมพื้นที่ประมาณ 37 ตารางกิโลเมตร มีความสูงจากที่ราบโดยรอบประมาณ 110 เมตร ยอดที่สูงที่สุดมีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 331 เมตร
        ศูนย์กลางของภูเขา โดยปากปล่องภูเขาไฟเป็นแบบแคลดีรา (Caldera) เกิดจากการทรุดถล่มเป็นแนวซ้อนกันหลายชั้น มีความกว้างประมาณ 1 กิโลเมตร พื้นที่ภายในแอ่งทรุดตัวนี้มีประมาณ 40,000 ตารางเมตร สันนิษฐานว่าแต่เดิมเป็นทะเลสาบ แต่ภายหลังน้ำระบายออกทางช่องด้านตะวันออก ภายในแอ่งทรุดตัวนี้มีภูเขาไฟเล็ก ๆ ปะทุมาภายหลัง มีขนาดปากปล่องประมาณ 15-20 เมตร และพบหินตระกรันภูเขาไฟบริเวณปล่องนี้ด้วย
        ดิน เป็นดินร่วนปนทราย
        น้ำ เขาพระอังคารเป็นต้นกำเนิดของลำน้ำหลายสาย ระบบการระบายน้ำของภูเขาไฟเป็นแบบรูปทางน้ำรัศมี (Radial drainage pattern) ทางน้ำต่าง ๆ จะแผ่กระจายจากเนินภูเขาไฟออกไปสู่ที่ราบโดยรอบ น้ำในแอ่งแคลดีราจะระบายลงสู่คลองลาดกล้วยทางทิศตะวันออก และไหลลงสู่ลำปะเทีย ทางน้ำส่วนใหญ่เป็นทางน้ำที่ไม่ไหลตลอดปี (Intermittent stream) เช่น ห้วยสวายสอ คลองชะล่าง ห้วยมะกอก คลองไผ่ คลองหินลาด คลองตาเขียว ซึ่งไหลลงสู่ลำนางรอง จากนั้นไหลลงแม่น้ำมูลในที่สุด

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางชีวภาพ

        พืชพรรณมีทั้งพืชพรรณดังเดิม และพันธุ์ไม้ประดับ

ประเภทการใช้ประโยชน์

        การท่องเที่ยว และนันทนาการ
        การจาริก แสวงบุญ

สุนทรียภาพและการพัฒนาทางกายภาพ

        จากยอดภูสามารถมองเห็นทิวทัศน์โดยรอบได้ เนื่องจากอยู่บนพื้นที่สูง

โครงการพัฒนา

        โครงการก่อสร้างอาคารบริการ

สิ่งก่อสร้างและสิ่งอำนวยความสะดวก

        ศาลา โบสถ์ วิหาร อาคารอเนกประสงค์ ลานจอดรถ