สถานที่ตั้ง
จังหวัด แม่ฮ่องสอน อำเภอ อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน ตำบล จองคำ 58000
ประเภทสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ
ภูเขา
สถานภาพ
- แหล่งธรรมชาติท้องถิ่น
- แหล่งธรรมชาติอันควรอนุรักษ์ (มติ ครม. วันที่ 7 พ.ย. 2532)
ความสำคัญ/ลักษณะของสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ
ดอยกองมู เป็นดอยที่สามารถมองเห็นทัศนียภาพของเมืองจากมุมสูงได้อย่างสวยงาม เป็นที่ประดิษฐานพระธาตุดอยกองมู และยังเป็นที่ตั้งของวัดพระธาตุดอยกองมูซึ่งประดิษฐานพระธาตุอันเป็นปูชนียสถานคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดแม่ฮ่องสอน ประวัติศาสตร์การสร้างเมืองของเจ้าเมืองแม่ฮ่องสอน ปัจจุบันมีการจัดประเพณีต่างๆ ที่สำคัญในเมืองแม่ฮ่องสอน และเป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญของจังหวัดแม่ฮ่องสอน
ประวัติศาสตร์ และโบราณคดี
วัดพระธาตุดอยกองมูประดิษฐานพระธาตุเจดีย์ที่สวยงาม 2 องค์ คือ พระเจดีย์องค์ใหญ่สร้างโดย “จองต่องสู่” เมื่อ พ.ศ. 2403 เป็นที่บรรจุพระธาตุของพระโมคคัลลานะเถระ ซึ่งนำมาจากประเทศพม่า ส่วนพระธาตุเจดีย์องค์เล็กสร้างเมื่อ พ.ศ.2417 โดย “พระยาสิงหนาทราชา” เจ้าเมืองแม่ฮ่องสอน ซึ่งนับว่าเป็นประวัติศาสตร์เชื่อมโยงกับการสร้างเมืองแม่ฮ่องสอน
ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางธรณีวิทยา
ลักษณะธรณีวิทยา หินยุคไทรแอสซิกในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน สามารถแบ่งออกเป็น 2 หน่วยหินย่อย ได้แก่ กลุ่มหินห้วยโป่ง (Jhp) และหน่วยหินยุคจูแรสซิก (J) กลุ่มหินห้วยโป่ง (Jhp) มีชั้นหินแบบฉบับบริเวณบ้านป่าลาน บ้านไม้ฮุงและดอยกองมู อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน พบแผ่กระจายบริเวณบ้านป่าลาน บ้านไม้ฮุง ดอยกองมูและบ้านห้วยโป่ง อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน ลักษณะภูมิประเทศเป็นภูเขาที่ไม่สูงมากและเนิน ประกอบด้วย 3 หมวดหิน (จากอายุแก่ไปอายุอ่อน) ได้แก่ หมวดหินป่าลาน ประกอบด้วยหินดินดาน สีเทาดาสลับกับหินทรายชั้นบาง หมวดหินไม้ฮุง ประกอบหินปูน สลับกับหินทรายแป้งชั้นบางๆ และหมวดหินกองมู ประกอบด้วยหินทรายชั้นหนา พบซากดึกดำบรรพ์ หอยสองฝา ปะการัง หอยเจดีย์และพลับพลึงทะเล กลุ่มหินนี้มีอายุประมาณ 185-170 ล้านปี
ที่มา : ธรณีวิทยาของจังหวัดแม่ฮ่องสอน; กรมทรัพยากรธรณี
ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางกายภาพ
- ลักษณะภูมิประเทศ สภาพภูมิประเทศเต็มไปด้วยภูเขาสูงสลับซับซ้อน สภาพอากาศมีหมอกปกคลุมตลอดเวลา
- ลักษณะดิน เป็นดินร่วนปนทราย
- ไม่พบแหล่งน้ำธรรมชาติ
- ขยะ สภาพโดยรอบภูเขามีการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและส่งเสริมการท่องเที่ยว ขยะส่วนมากจึงมาจากการท่องเที่ยว การจัดการโดยรวมนั้นเป็นการจัดการของวัดพระธาตุดอยกองมูร่วมกับเทศบาลเมืองแม่ฮ่องสอนในการจัดการร่วมกัน
- ลักษณะภูมิทัศน์โดยรอบ มีการสร้างสิ่งอำนวยความสะดวกและมีการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานเพื่อการท่องเที่ยว ทำให้สภาพทรัพยากรป่าไม้เปลี่ยนแปลงไปเป็นพื้นที่ได้รับการพัฒนา
ประเภทการใช้ประโยชน์
เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติและทางวัฒนธรรม ซึ่งเป็นที่ตั้งของวัดพระธาตุดอยกองมู นับเป็นวัดที่มีความศักดิ์สิทธิ์วัดหนึ่งในจังหวัดแม่ฮ่องสอน
สุนทรียภาพและการพัฒนาทางกายภาพ
สุนทรียภาพด้านความอุดมสมบูรณ์ของป่าไม้ลดลง เนื่องจากมีการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานเพื่อรองรับการท่องเที่ยว ทางด้านกายภาพจึงมีสิ่งอำนวยความสะดวกพร้อม
สิ่งก่อสร้างและสิ่งอำนวยความสะดวก
การเข้าถึง โดยรถส่วนตัว เดินทางโดยแยกจากทาง หลวงสาย 108 ตรงบริเวณอนุสาวรีย์พระยาสิงหนาทราชา ขึ้นไปทางซ้ายมือ เป็นทางลาดยางขึ้นภูเขาไปอีก ประมาณ 1.5 กิโลเมตร ก็จะถึงบริเวณวัดพระธาตุดอยกองมู และสำหรับการเดินทางโดยรถสาธารณะ สามารถเหมารถตุ๊กๆหรือสองแถวในเมืองเพื่อขึ้นไปยังพระธาตุดอยกองมู