การดำเนินงานสำรวจข้อมูลฐานทรัพยากรชีวภาพและทรัพยากรวัฒนธรรมและภูมิปัญญา ในพื้นที่โครงการส่งเสริมการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมแหล่งธรรมชาติประเภทน้ำตก (นำร่องน้ำตกธารารักษ์) อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก: ภายใต้โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (อพ. สธ.-สผ.) ระยะที่ ๕ ปีที่ หก (ตุลาคม ๒๕๕๙-๒๕๖๔) ครั้งที่ ๑ ในระหว่างวันที่ ๑ - ๕ เมษายน ๒๕๖๒

กลุ่มงานจัดการสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ ลงพื้นที่สำรวจข้อมูลฐานทรัพยากร ได้แก่ ทรัพยากรชีวภาพ (ป่าไม้และสัตว์ป่า) และทรัพยากรทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญา ร่วมกับหน่วยงานในพื้นที่ ได้แก่ ส่วนอนุรักษ์สัตว์ป่าและอุทยานแห่งชาติน้ำตกพาเจริญ สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ ๑๔ (ตาก) สำนักจัดการทรัพยากรป่าไม้ที่ ๔ (ตาก) โครงการส่งเสริมการเรียนรู้เพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก กรมป่าไม้ และชุมชนบ้านเจดีย์โคะ ทั้งนี้ ได้แบ่งการสำรวจออกเป็น ๓ กลุ่ม คือ กลุ่มสำรวจทรัพยากรป่าไม้ กลุ่มสำรวจทรัพยากรสัตว์ป่า กลุ่มสำรวจวัฒนธรรมและภูมิปัญญา ชุมชนหมู่ ๖ บ้านเจดีย์โคะ ในพื้นที่ศึกษาประมาณ ๑,๙๖๑ ไร่ ณ บ้านเจดีย์โคะ ตำบลมหาวัน อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก

จากการสำรวจทรัพยากรชีวภาพ พบว่า ในพื้นที่โครงการฯ มีป่าทั้งหมด ๓ ชนิด คือ ป่าเบญจพรรณ      ป่าเต็งรัง และป่าริมน้ำ ถึงแม้พื้นที่ป่าจะมีเพียงร้อยละ ๑๖ ของพื้นที่ลุ่มน้ำธารารักษ์ และยังคงมีสภาพป่าที่สมบูรณ์

สำหรับทรัพยากรสัตว์ป่า ได้สำรวจเพื่อเป็นตัวแทนในช่วงฤดูแล้ง พบสัตว์หลายชนิด เช่น นกกินปลีดำม่วง นกบั้งรอกใหญ่ นกกระจิบธรรมดา กระรอกท้องแดง กระแตเหนือ พังพอนกินปู คางคกแคระ อึ่งลายเลอะ  อึ่งหลังจุด และตุ๊กแกป่า เป็นต้น

ส่วนทรัพยากรวัฒนธรรมและภูมิปัญญา สำรวจร่วมกับชุมชนบ้านเจดีย์โคะ เกี่ยวกับวิถีชีวิตชนเผ่า   กะเหรี่ยงปกากะญอ และม้ง พบว่ายังคงมีการทอผ้าประจำชนเผ่าซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของตน รวมถึงมีวิถีชีวิตความเป็นอยู่ที่เรียบง่าย เช่น ลักษณะของหลังคาบ้านทำด้วยใบตองตึง และฝาบ้านทำด้วยไม้ไผ่สาน ที่คงความเป็นเอกลักษณ์ของชนเผ่าในพื้นที่